🦖 Türkiye Selçuklu Devleti Özet 10 Sınıf

z2cKk4. Türkiye Selçuklu Devleti ve Beyliklerin Durumu Türkiye Selçuklu Devleti 1243’te kaybedilen Kösedağ Savaşı’ndan sonra hızla zayıflamış ve Moğolların İlhanlı koluna bağlı hale gelmişti. Moğol egemenliği altında yaşamak istemeyen Türkmen toplulukları Batı Anadolu’ya göç ederek burada beylikler kurdular. Böylece Anadolu’da beylikler dönemi başlamış ve Türk siyasi birliği bozulmuştur. Türkmenlerin Batı Anadolu’ya yerleşmeleri bu bölgenin Türkleşmesini hızlandırmıştır. Türkiye Selçuklu Devleti’nin yıkılmasıyla birlikte Türk beylikleri arasında Anadolu’da egemenlik kurma mücadelesi başlamıştır. TÜRKİYE SELÇUKLU DEVLETİ’NİN KURULUŞ DÖNEMİSüleyman Şah Dönemi 1077-10861. Alparslan Döneminde başlayan “fethedilen yer fetih edenindir.” anlayışı Alparslan’ın ölümü sonrasında Melikşah Döneminde de devam Bu anlayış doğrultusunda hareket eden Büyük Selçuklu hanedan üyelerinden biri olan Süleyman Şah İznik merkezli olan Büyük Selçuklu Devleti’ne bağlı Anadolu Selçuklu Devletini kurmuştur. 10773. Devletini kuran Süleyman Şah ilk dönemlerde Anadolu’ya yönelmek yerine iç isyanlar, taht kavgaları, dış baskılardan dolayı zayıf konumda olan Bizans üzerine gitmeyi tercih Süleyman Şah; Bizans’a karşı yaptığı mücadele sonrasında İzmit, Güney Marmara kıyıları, Kadıköy, Üsküdar’ı alarak Boğazların kontrolünü denetim altına almış ve Boğazlardan geçen gemilerden gümrük vergisi almaya Anadolu Selçuklu Devleti, Bizans’ın içinde bulunduğu durumdan yararlanarak ekonomik getirisi olan bölgeyi ele Süleyman Şah’ın yaptığı fetihler sonrasında zor durumda kalan Bizans Süleyman Şah’dan barış istemiş, yapılan antlaşmada Dragos Çayı sınır kabul edilerek Bizans’ın Selçuklu Devleti’ne vergi ödemesine karar Anadolu Selçuklu Devleti’ne vergi ödemeyi kabul eden Bizans, bu devletin siyasi üstünlüğünü de kabul etmiş Bizans’la yaptığı antlaşmayla batı sınırını güvence altına alan Süleyman Şah; daha sonra güneye yönelerek Adana, Tarsus ve Hristiyanlarca önemli bir kent sayılan Antakya’yı egemenliği altına Çukurova topraklarını ele geçiren Süleyman Şah’ın Suriye Selçuklu Devletine ait olan Halep’i kuşatması üzerine iki devlet arasında savaş başlamıştır. Suriye Selçuklu Sultanı Tutuş ile yaptığı savaşı kaybeden Süleyman Şah, savaş alanında Süleyman Şah’ın cenazesi Suriye’deki Ceber Kalecisinde Türk devletleri arasında her zaman iyi ilişkiler görülmemiş, siyasi ve ekonomik menfaatleri doğrultusunda askeri mücadeleler Süleyman Şah’ın ölümü üzerine kendisine bağlı Türk devletleri arasındaki mücadelenin daha fazla sürmesini ve Türkiye Selçuklu Devleti’nin güçlenmesini istemeyen Büyük Selçuklu hükümdarı Melikşah, Süleyman Şah’ın oğulları Kılıç Arslan ve Kulan Arslan’ı beraberinde İsfahan’a Melikşah Süleyman Şah’ın oğullarını yanına alarak, Türkiye Selçuklu tahtını boş bırakmayı ve bu devleti kendi kontrolüne almayı Melikşah’ın bu faaliyeti sonrasında Anadolu Selçuklu Devletinin tahtı boş kalmış 1086-1092 yılları arasında Fetret Dönemi Kılıç Arslan Dönemi 1092-1107 1. Melikşah’ın ölümü sonrasında serbest kalan I. Kılıç Arslan Anadolu’ya gelerek 1092 yılında devletin başına geçmiş böylece Fetret Devri’ne son İçte düzeni sağladıktan sonra dış politikaya yönelen I. Kılıç Arslan ilk önce İzmir merkezli kurulan Çaka beyliğiyle Bizans’a karşı ittifak yaparak Bizans’ı sıkıştırmayı hedeflemiş ancak Bizans’ın kışkırtmalarıyla ittifak bozulmuş ve Çaka beyliğinin varlığına son I. Kılıçarslan, Çaka Beyliği’ne son vererek Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama faaliyetini başlatmıştır. Anadolu Selçuklu Devletine bağlanan ilk beylik Çaka Beyliği’ Türk beylik ve devletleriyle mücadele edemeyen Bizans, Türkleri birbirine düşürerek, kendisi için tehlike olmaktan çıkarmıştır. Denge siyaseti3. Bizans’la yaptığı anlaşma sonrasında batı sınırını güvence altına alan I. Kılıç Arslan doğu seferine çıkmış sefer sırasında Malatya’yı kuşatmışsa da I. Haçlı saldırısından dolayı kuşatmayı kaldırmak zorunda Doğu seferini yarıda kesen I. Kılıç Arslan İznik’e dönmüş, İstanbul da toplanan ve Bizans’tan aldıkları destekle Anadolu’ya geçen Haçlıların hem çok kalabalık hem de askeri yeteneklerinin olmasından dolayı Haçlılarla yaptığı Dorileon Savaşı’nda başarılı olamamıştır. Bu durum üzerine devletin yıkılışını önlemek için devletin merkezini İznik’ten Konya’ya Haçlı saldırılarından dolayı Anadolu Selçuklu Devleti’nin Kuruluş dönemi I. Haçlı Savaşı’nın bitmesinin ardından yarım bıraktığı Malatya kuşatmasını tamamlayan I. Kılıç Arslan ayrıca Bitlis merkezli kurulan Dilmaçoğulları ve Diyarbakır merkezli kurulan İnaloğulları beyliklerinin varlığına son I. Kılıç Arslan’ın Dilmaçoğlu ve İnaloğullarının varlığına son vermesi Anadolu Türk siyasi birliğini kurmayı hedeflediğinin Diyarbakır ve Bitlis’i alması sonrasında doğudaki hakimiyetini güçlendiren I. Kılıç Arslan’ın, Büyük Selçuklu Devleti toprağı olan Musul’a saldırmasıyla iki devlet arasında mücadele başlamış Büyük Selçuklu ordusuna yenilen I. Kılıç Arslan’ın, ülkesine dönerken Habur Nehrinde boğulmasıyla Türkiye Selçuklu tahtı yine boş Mesut Dönemi 1116-1155 1. I. Kılıç Arslan’ın ölümü sonrasında Anadolu Selçuklu Devletinde taht kavgaları başlamış ve devlet zayıflamıştır. Bu durumdan yararlanmak isteyen Bizans’ın saldırısıyla Türkler; kıyı bölgelerinden iç bölgelere çekilmek zorunda Anadolu Selçuklu Devleti’nde taht kavgalarının yaşandığı dönemde Danişmendli Emir Gazi’nin desteğini alan I. Mesut yapılan mücadeleyi kazanarak devletin başına geçmiş ve Danişmendliler’in desteğiyle devletin başına geçtiği için bu devlete bağlı Anadolu Selçuklu Devleti’nin Danişmendlilere bağlı kalması Anadolu’da siyasi üstünlüğün Danişmendlilere geçmesine neden Danişmendlilerle yaptığı ittifak sonrasında Bizans’a yaptığı akınlarla gücünü tekrar toparlayan I. Mesut, Danişmendlilerde yaşanan taht kavgalarından yararlanarak daha sonraki süreçte bu beyliğin himayesinden Devletin gücünü tekrar toparlayan I. Mesut, önce Ankara, Çankırı, Kastamonu, Malatya ve Antep’i topraklarına katmış daha sonra II. Haçlı Seferi’ne karşı başarıyla karşı koyarak Haçlıların Anadolu’dan geçmesini Hristiyanların Anadolu’dan geçmelerinin önlenmesiyle Anadolu Selçuklu Devleti’nin İslam dünyasında önemi artmıştır. Ayrıca Anadolu’nun güvenli bir yurt olmasını I. Mesut Anadolu Selçuklu Devletinde ilk kez imar ve bayındırlık faaliyetlerini başlatmış ayrıca Anadolu Selçuklu Devleti’nde ilk kez kendi adına para I. Mesut’un kendi adına para bastırmasıyla Anadolu Selçuklu Devleti siyasi ve ekonomik anlamda tam bağımsız SELÇUKLU DEVLETİ’NİN YÜKSELME DÖNEMİII. Kılıç Arslan Dönemi 1155-11921. II. Kılıç Arslan devletin başına geçtiği ilk dönemlerde bir taraftan kardeşleriyle diğer yandan Musul Atabeyi, Çukurova Ermenileri ve Bizans ile mücadele etmek zorunda Bizans’la yaptığı antlaşma sonrasında batı sınırını güvence altına alarak,Kardeşi Şahin Şah’tan – Ankara ve Çankırı’yıDanişmendlilerden – Elbistan ve Kayseri’yiMusul Atabeyliğinden – Sivas ve Tokat’ı II. Kılıç Arslan Anadoludan toprak kazanarak Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamayı amaçlamış devletin egemenlik alanını Kılıç Arslan’ın Anadolu’daki hakimiyetini artırması sonrasında Bizans’ın Anadolu Selçuklu Devleti’ne karşı politikası SAVAŞI 1176Savaşın NedenleriAnadolu Selçuklu Devleti’nin egemenlik alanını genişleterek Anadolu’da daha da güçlenmesi ve bu durumun Bizans’ı telaşlandırmasıBizans’ın Türkmen akınlarını durdurmak istemesiBizans’ın Türkleri Anadolu’dan atmayı amaçlamasıSavaşın Gelişimi Bizans; Frank, Macar, Sırp kuvvetlerinden olu­ şan büyük bir orduyla Anadolu Selçuklu Devleti üzerine ordu Denizli’nin Miryokefalon vadisinde karşı karşıya gelmiş yapılan mücadeleyi Selçuklu kuvvetleri SonuçlarıBizans, Türkleri Anadolu’dan atamayacağını savunmaya geçerken Türkler taarruza Türk egemenliği kabul edilmiştir. Böylece Anadolu’da Türk hakimiyeti Seferleriyle Bizans’a geçen üstünlük yeniden Türklere bu dönemde Anadolu Türk siyasi birliğini kurmak amacıyla Danişmendlilere son Dönemine ait ilk kervansaray olan Alay Han Selçuklu Devletinde ilk altın para Kılıç Arslan ölmeden önce ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırmıştır. Bu durum taht kavgalarının başlamasına bu yüzden de devletin zayıflamasına neden olmuş ve yaşanan taht kavgalarından dolayı III. Haçlı saldırılarına gereken önem yılında II. Kılıç Arslan’ın ölümüyle bu dönem Rükneddin Süleyman Şah Dönemi 1196-1204 Rükneddin Süleyman Şah İç otoritesini güçlendirdikten sonra Bizans’ı vergiye bağlayarak bu devlete siyasi üstünlüğünü kabul Ermenilerini itaat altına ve Artukluları itaat altına almış Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak amacıyla Erzurum merkezli kurulan Saltuklular Beyliği’ne son Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi 1192-1196 / 1205-1211 II. Kılıç Arslan’ın ölümü üzerine devletin başına geçen I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in hükümdarlığını kardeşleri kabul etmediği için tahtan başına II. Rükneddin Süleyman Şah geçmiş onun ölümü sonrasında ise I. Gıyaseddin Keyhüsrev tahta tekrar dönemde yapılan fetihlerde ekonomik ve ticari çıkarlar ön planda dönemde I. Gıyaseddin Keyhüsrev; Karadeniz ticaretini engelleyen Trabzon Rum İmparatorluğu üzerine sefer düzenleyerek Karadeniz ticaret yolunun güvenliğini Samsun limanını Akdeniz de Antalya limanını almıştır. Böylece ülkeyi bir kara devleti olmaktan çıkararak bir deniz devleti haline Anadolu Selçuklu Devleti tarihin ilk denizci Türk güvenliğini sağlamak ve ticari faaliyetlerin güven içerisinde yürütülmesini temin etmek amacıyla donanma ilk defa ticaret antlaşmasını yaparak uluslararası ticareti Not Anadolu Selçuklu Devleti Yükselme Dönemi hükümdarının özellikle deniz ve kara ticaretinin önemli noktalarını ele geçirmeleri ve uluslararası antlaşmalar yapmalarının nedenleri,Haçlı seferleri sonrası Anadolu’da ticari hayatın durmasıIII. Haçlı seferiyle birlikte özellikle denizlerde ticaretin gerilemesi ve Anadolu Selçuklu Devleti’nde bu ticaretten faydalanmak Anadolu’ya yaptıkları saldırıları Rum imparatorluğu’nun ödemesi gereken vergiyi kesmesi üzerine sefere çıkan I. Gıyaseddin Keyhüsrev; İznik Rum İmparatorluğu’yla yaptığı Alaşehir Savaşı’nda şehit İzzeddin Keykavus Dönemi 1211-1220I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in oğlu olan İzzeddin Keykavus babasının takip ettiği ticaret politikasını devam fethederek bu limanı ithalat ve ihracat limanı haline dönüştürmüştür. Buraya birçok tüccar yerleştirmiştir. Ayrıca burada ilk Türk tersanesini Krallığı ve Venedik ile ticaret antlaşmaları ticaret yolunun güvenliğini sağlayarak Trabzon Rum imparatorluğu’nu vergiye üzerine sefere çıktığı sırada Alaeddin Keykubat Dönemi 1220-1237 Anadolu Selçuklu Devleti en parlak zamanını Alaaddin Keykubad Dönemi’nde dönemde Alaeddin Keykubad;1. Rumlardan askeri ve ticari öneme sahip olan Alanya’yı almış Alanya’da tersane kurarak donanmayı güçlendirmiştir. Kandelor2. Kurulan güçlü donanmayla sefere çıkarak Kırım’ın Suğdak limanı Kırım deniz aşırı yapılan ilk Alaeddin Keykubat, yaptığı ticari antlaşmalar ve ülkenin her tarafına yaptırdığı kervansaraylarla Anadolu’yu uluslararası ticaret merkezi haline Alaeddin Keykubat bu faaliyetleriyle devletin ekonomik yapısını Anadolu Türk siyasi birliğini sağlamak isteyen Alaeddin Keykubat Erzincan merkezli kurulan Mengücekliler beyliğine ve Artuklular beyliğinin Harput koluna son Bu dönemde temel sorun doğudaki Moğol tehlikesine karşı alınan önlemlerEyyübilerle ittifak Kayseri, Sivas gibi büyük şehirlerin surlarını tamir edilerek savunma önlemleri dosthane ilişkiler kurmaya çalışılarak elçi mücadele eden Harzemşahlar ÇİMEN SAVAŞI 1230 Savaşın Nedeni Harzemşahların Anadolu Selçuklu Devleti’nin toprağı olan bilim, sanat, kültür merkezi Ahlat’ı işgal etmesiSavaşın Gelişimi İki devlet arasında Erzincan yakınlarında Yassı Çimen Ovası’nda yapılan mücadeleyi Selçuklu Devleti Sonuçları Harzemşahlardan intikam yıkılma sürecine girmiştir. Devletin varlığına Moğollar son vermiştir.Harzemşahların yıkılmasıyla Moğollarla Selçuklular arasındaki tampon bölge kalkmış, Selçuklular Moğol saldırılarına açık hale SELÇUKLU DEVLETİ’NİN DAĞILMA DÖNEMİII. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi 1237 – 1246 1. Babasının ölümü sonrasında devletin başına ge­ çen II. Gıyaseddin Keyhüsrev devleti iyi Veziri Saadettin Köpek’in etkisinde kalan Keyhüsrev, Saadettin Köpek’in kendisine rakip olarak gördüğü komutan ve devlet görevlilerini Devleti çıkarlarına göre yönetmeye çalışan Saadettin Köpek devletin zayıflamasına neden İshak Babailer İsyanı 1240 Moğol baskısından kaçan Türkmenler Anadolu’da nüfus yoğunluğunun artmasına ve ekonomik durumun bozulmasına neden nüfus yoğunluğunun sıkıntısı, gerek adaletsiz yönetim, gerekse devlet otoritesinin sarsılması üzerine Türkmenler; Baba İshak önderliğinde Babailer isyanını kısa sürede Tokat ve Amasya’ya kadar yayılmış devletin eski gücünde olmamasından dolayı isyan Savaşı 1243 Savaşın Nedeni Moğolların Anadolu’ya hakim olmak istemesiSavaşın Gelişimiİran ve Kafkasya’nın büyük bölümüne hakim olan Moğollar, Anadolu’nun durumunu yakından takip isyanını bastırmada devletin zorlanması üzerine Anadolu Selçuklu Devleti’nin eski gücünde olmadığını durumdan yararlanmak isteyen Baycu Noyan Anadolu’ya yönelerek Kösedağ Savaşı’yla Anadolu Selçuklu Devleti’ni yenilgiye Anadolu Selçuklu Devleti’nin iç politikasında yaşanan bu olumsuz gelişmeler devletin dış politikada da olumsuz durumlarla karşılaşmasına neden Sonuçları 1. Anadolu Selçuklu Devleti’nin otoritesi zayıflamıştır. Böylece devlet yıkılış sürecine Anadolu Selçuklu Devleti Moğollara bağlı hale Selçuklu Devleti’nin Moğollara bağlı olduğunun göstergeleri; Selçuklu hakanlarını Moğolların atamasıSelçuklu paralarının Moğol hükümdarı adına bastırılmasıSelçukluların Moğollara vergi ödemeye başlaması Savaş ortamından dolayı ticari faaliyetler aksamış böylece Anadolu’da ekonomik kayıplar Anadolu’da önemli bilim, sanat merkezleri zarar görmüş; kültürel faaliyetler Moğol istilasından kaçan Türkmenler Anadolu’ya gelerek Anadolu’da Türk nüfusunun artmasını sağlamışlardır. Böylece Anadolu’nun Türkleşme süreci Selçuklu Devleti’ne bağlı devlet ve beylikler bağımsızlıklarını Beyliklerin tekrar bağımsızlığına kavuşmasıyla Anadolu Türk siyasi birliği parçalanmış ve II. beylikler dönemi başlamıştır. 1. Ünite Türklerde Devlet Teşkilatı, 6. Ünite Türklerin İslamiyeti Kabulu ve İlk Türk İslam Devletleri 24,613 okunma Tarih 9 dersi 5. ünitesi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ 10-13. YÜZYILLAR 2. konusu İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİ alt başlığı olan İlk Türk-İslam Devletlerinde Devlet Teşkilatı dahilinde ki “Büyük Selçuklu Devletinde Ordu Teşkilatı Konu Anlatımı“nı aşağıdan okuyabilirsiniz. Bu konu aynı zamanda Tarih 3 dersi TÜRKLERDE DEVLET TEŞKİLATI ünitesi TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE DEVLET TEŞKİLATI dahilinde Ordu Teşkilatı konusunun bir parçasıdır. İçindekiler1 İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE İlk Türk-İslam Devletlerinde Devlet Büyük Selçuklu Devletinde Ordu Teşkilatı İLK TÜRK-İSLAM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE MEDENİYET İlk Türk-İslam Devletlerinde Devlet Teşkilatı Büyük Selçuklu Devletinde Ordu Teşkilatı Büyük Selçuklu ordusu zamanının en güçlü ordusu idi. Ordu 6 bölümden oluşmaktaydı. Guleman-ı Saray Çeşitli milletlerden toplanan kölelerin özel bir eğitimle saray için yetiştirilmesi ile oluşmuş askerlerdir. Hassa Askerleri Çeşitli Türk boylarından oluşan atlı askeri birliklerdir. Melik ve Vali askerleri Melikler ve valilerde savaş zamanı emrindeki askerlerle Sultan’ın ordusuna katılırdı. Bağlı Devlet ve Beyliklerin Askerleri Büyük Selçuklu Devleti’ ne bağlı devlet ve beylikler de savaş zamanı Büyük Selçuklu Devleti’ne asker verirlerdi. Ermeni ve Gürcü krallıkları gibi Türkmenler Göçebe olarak yaşayan Türkmenler gönüllü olarak Sultan’ın ordusuna katılırlardı. Sipahiler İkta toprak sahibi olanların, gelirlerinin bir bölümü ile beslemek zorunda oldukları askerleridir. Buna göre ülke toprakları vergi gelirlerine göre bölümlere ayrılırdı. Bu bölümlere ikta denirdi. Tavsiye Konular İlk Türk İslam Devletleri Doğru Yanlış Soruları Test AdıTürklerin İslamiyeti Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri Doğru Yanlış SorularıTest TürüDoğru YanlışSoru Sayısı20Tavsiye … BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ 1038/1040-1157 I. SELÇUK BEY DÖNEMİ Oğuz Yabgu devleti lX. Yüzyıl sonlarında Seyhun ve Aral gölü kıyısında kurulmuştu. Başlarında Yabgu ünvanlı hükümdarlar bulunduğundan bu ismi almışlardı. Ordularını da Subaşı adı verilen komutanlar yönetirdi. Bir boy teşkilatına sahiptiler. Oğuz Yabgu Devleti 1002 yılında Kıpçak akınları sonucu yıkıldılar. Selçuklar; Oğuzların Uçok kolunun Kınık boyuna mensuptular. Önceleri Oğuz Yabgu devletine bağlı bir boy halinde yaşıyorlardı. 1. Oğuz Yabgu devletinde subaşı olarak görev yapan Selçuk bey; bu devletin yıkılması veya Oğuz Yabgu ile arasının açılması üzerine Cend şehrine gelip yerleşti. Burada Müslümanlığı benimseyerek gayr-ı Müslim Türklerle cihat adına savaşlar yaptı. 2. Selçuk Beyin ölümü üzerine yerine oğlu Arslan Yabgu geçti. II. ARSLAN YABGU DÖNEMİ 1. Arslan Yabgu 1025 yılında Gazneli Mahmud tarafından esir alınınca devletin başına Tuğrul ve Çağrı kardeşler geçti. III. TUĞRUL VE ÇAĞRI BEYLER DÖNEMİ 1. Selçuklular, 1035 Nesa ve 1038 Serahs savaşları ile Gaznelileri yendiler. Tuğrul bey 1038 yılında Gaznelileri yenerek Nişabur’u alıp burada kendi adına hutbe okuttu. Hutbe okunması bağımsızlık sembolu olduğundan, bazı tarihçilerce bu olay Selçuklu devletin kurulduğu tarih olarak kabul edilmektedir. 2. Dandanakan Savaşı 1040Selçuklularla Gazneliler arasında oldu. Gazneliler başında Sultan Mesut bulunuyordu. Sonuçlar a Savaşı Selçuklular kazandı b Selçuklu devleti resmen kuruldu c Gazneli devleti zayıflamaya başladı 3. Pasinler Savaşı 1048 Nedenleri 1 Anadolu’yu fetih amacıyla yapılan keşif savaşıdır 2 Selçuklu ordusu ile Bizans, Gürcü ve Ermeni müttefik ordusuyla yapıldı. Sonuçları 1 Bizans bu savaşı kaybetti 2 Selçukluların Bizansla Anadolunun fethi için yaptıkları en ciddi savaştır 3 Bizansın zayıf olduğu ve Anadolu’nun Türklere yurt olabileceği ortaya çıktı 4 Bizansla bir antlaşma yapıldı. Buna göre Bizans, kendi ülkesindeki camilerde Abbasi halifesi ve Tuğrul bey adına hutbe okumayı kabul etti. 5 Not Bizans’la yapılan ilk antlaşmadır. 6 Gürcü kralı Liparit esir edildi. 4. Tuğrul Beyin Bağdata Gelişi Tuğrul Bey, 1055 yılında Abbasi Halifesi’nin Şii Buveyhoğullarına karşı kedisinden yardım istemesi üzerine Bağdat’a geldi. Abbasi-leri Buveyhoğullarının baskısından kurtardığından Halife tarafından kendisine “Doğunun ve Batının hükümdarı” unvanı verildi. Bu olay, İslam dünyasının Selçukların koruyuculuğu altına girdiğini göstermektedir. Artık Halifenin siyasi kudretini Selçuklular tem-sil ediyordu. √ Tuğrul Bey 1063 yılında öldü. IV. ALPARSLAN DÖNEMİ 1063-1072 Hükümdar Oluşu Beyin çocukları olmadığından yerine Çağrı beyin oğlu Alparslan sultan oldu. 1. Alparslan’ın fetihleri sonucu tüm Azerbaycan, Kuzey Irak ve Suriye’yi Türk yurdu haline getirdi. 2. Malazgirt Savaşı 1071 Nedenleri Türklerin Anadolu’yu kendilerine yurt edinmek istemeleri Bizans’ın Pasinler savaşın intikamını almak istemesi Türkmen baskıları Sonuçları 1 Bizans İmparatoru Romen Diyojen komutasındaki ordu savaşı kaybetti 2 Savaşta, Bizans ordusunda paralı askerlik yapan Oğuz ve Peçeneklerin yardıkları da belirleyici rol oynadı 3 Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı 4 Türkler fazla bir direnişle karşılaşmadan Marmara kıyılarına kadar ilerlediler 5 Bugünkü Türkiye’nin temelleri atıldı 6 Anadolu’da gücü kaybolan Bizans, Balkanlara çekildi 7 Abbasi ve İslam dünyası üzerindeki Bizans baskıları kayboldu 8 Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ilk Türk beylikleri kuruldu. Not Alparslan, Anadolu’yu komutanlarına ikta olarak verdi. Bu olay, Anadolu’da beyliklerin kurulmasına neden oldu. 9 Bizans’la Selçuklular arasında bir antlaşma yapıldı. Buna göre Bizans; Selçuklulara vergi ödeyecekti. Fakat Romen Diyo-jen tahttan indirilince bu antlaşma uygulanamadı. Not Bizans ilk defa B. Selçuklulara vergi ödemeyi kabul etti. √ Bu savaştan sonra doğuya yönelen Alparslan 1072 yılında öldürüldü. V. MELİKŞAH 1072-1092 1. Alparslan’ın ölümü üzerine yerine oğlu Melikşah geçti. 2. Anadolu’nun ve Suriye’nin fethi bu dönemde gerçekleşti 3. Selçukluların sınırlarının en fazla genişlediği devir bu dönem olmuştur. Bu dönemde Selçuklu devletin sınırları doğuda Seyhun ırmağı, Batıda Akdeniz ve Marmara, Kuzeyde Kafkas Dağları, Güney’de Mısır ve Basra körfezine kadar uzandı. VI. FETRET DÖNEMİ 1092-1118 Melikşah’ın ölümünden sonra oğulları Mahmud, Berkyaruk, Sencar ve Mehmed Tapar arasında tahta kavgaları başladı. Bu döne-me Sultan Sencar son vererek devleti yeniden toparladı. VII. SULTAN SENCAR DÖNEMİ 118-1157 1. Sultan Sencar; kardeşlerini yenerek fetret devrine son verip devleti yeniden toparladı. 2. Katvan Savaşı 1141 Büyük Selçuklu Devleti ile Karahıtaylar arasında yapıldı Sonuçları a Selçuklular bu savaşı kaybettiler b Selçuklu devleti bu olay üzerine zayıfladılar. c Bu savaştan kısa bir süre sonra Selçuklu devleti yıkıldı. d Orta Asya; Putperest bir kavmin denetimi altına girme tehlikesi ile karşı karşıya kaldı. 3. Sultan Sencar’in 1156 yılında Oğuzlar’a esir düşmesi ve ardından 1157 yılında ölmesi üzerine devlet yıkıldı. √ Selçuklu devletin yıkılması üzerine birçok devletlere bölündü. Selçukluların Yıkılmasının Nedenleri 1 Ülkenin Hanedan üyeleri arasında paylaşılması 2 Taht kavgaları 3 Atabeylerin bağımsızlıklarını ilan etmeleri 4 Batınilerin çalışmaları. 5 Not Batıniler; şianın aşırı bir koludur. Bunları, önemli devlet adamlarına suikastlar düzenlediler. 6 Vezir Nizamülmülkün Batınilerce öldürülmesi 7 Haçlı seferleri 8 Abbasilerin Selçuklular aleyhine çalışmaları 9 Oğuzların küstürülmesi Genel Özellikleri 1 Abbasi Halifeliğini ve İslam dünyasını tehlikelere karşı korudular. 2 İslam dünyasının siyasi birliğini sağladılar. 3 Anadolu’yu feth edip Türk ve İslamlaşmasını sağladılar. 4 Haçlı seferlerine karşı koydular 5 İslam dünyasının gelişip yaygınlaşmasını sağladılar. 6 Kurdukları Nizamiye medreseleri ile Sünni inancı Şii Fatımilere karşı korudular ATABEYLİKLER Atabey Büyük Selçuklu Devletinde illere vali olarak gönderilen Şehzadelerin Meliklerin eğitiminden sorumlu olan ve onları yetiştiren kişilere atabey denir. Osmanlılarda ise; bunlara Lala denilmektedir. Selçuklu devletinin zayıflaması üzerine Atabeyler; bulundukları bölgelerde bağımsızlıklarını ilan ederek kendi adlarına dev-let kurdular. Bu devletlere de Atabeylikler denilmektedir. SELÇUKLU ATABEYLİKLERİ 1. İldenizler Azerbeycan Atabeyliği 1146-1226 a Başkentleri Tebriz’dir. b Nahçıvan, Azerbeycan ve Irak bölgesinde kuruldu. c Harzemşahlar tarafından yıkıldı. 2. Salgurlar Fars Atabeyliği 1148-1286 a Başkenti Şiraz’dır. b İran’da kuruldu. c İlhanlılar’a bağlandı. 3. Zengiler Musul, Halep Atabeyliği – 1127-1259 a İmaduddin Zengi, Haçlılarla çeşitli savaşlar yaptı. Urfa’yı Haçlılardan aldı. Bu olay II. Haçlı seferine neden olacak. b Bu devlet önce Fatımilerin sonra Eyyubiler’in egemenliğine girdi. 4. Böriler veya Dımeşk Şam Atabeyliği 1104-1154 a Şam’da kuruldu. b Musul Atabeyliği tarafından son verildi. 5. Beğ-Teginoğulları Erbil Atabeyliği 1146-1232 a Güney Doğu Anadolu ve Suriye’de kuruldu. b Daha sonra Abbasi devletine bağlandı. Büyük Selçuklu Devleti Topraklarında Kurulan Devletler 1. Irak ve Horasan Selçukları 1119-1194 a Sultan Sencar’ın yeğeni Mahmut tarafından Merv merkez olmak üzere kuruldu. b Harzemşahlar tarafından yıkıldı. 2. Kirman Selçukları 1048-1187 a Çağrı beyin en büyük oğlu Kavurd tarafından kuruldu. b Oğuzlar tarafından ortadan kaldırıldı. 3. Suriye Selçukları 1069-1118 a Bugünkü Suriye, Lübnan, Ürdün ve İsrail toprakları üzerinde Atsız ve Şökli tarafından kuruldu. b Merkezleri Dımeşk Şamdır. 4. Anadolu Selçuklu Devleti 1077-1308 Bu konu ileriki sayfalarda detaylı bir şekilde anlatılacaktır. Tarih Dersleri Anadolu Selçuklu Devleti ünitesinin artık sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu yazıda sizlerle beraber ünitenin özeti sayılabilecek ve sınavlarda karşımıza çıkabilecek önemli bilgileri tekrar hatırlıyor olacağız. Ünite ile ilgili sorulara sayfamızı takip ederek ulaşabilirsiniz. Anadolu Selçuklu Devleti Önemli Notlar ✴️ Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurcusu; Kutalmışoğlu Süleyman Şah’tır. ✴️ I. Haçlı Seferi’nde İznik Haçlıların eline geçmiş , bunun üzerine başkent Konya’ya taşınmıştır. ✴️ I. Mesut Dönemi’nde Avrupalılar tarafından Anadolu ilk defa “Türkiye” adıyla anılmaya başlamıştır. ✴️ I. Mesut Dönemi’nde ilk Türkiye Selçuklu parası bakır bastırılmıştır.Ekonomik bağımsızlı kazanılmıştır.. Yine bu dönemde Anadolu Selçuklu Devleti’nin bayındırlık ve kurumsallaşma faaliyetleri başlamıştır. ✴️ II. Kılıçarslan Dönemi’nde Bizans ile Miryokefalon Savaşı 1176 yapılmıştır. Bizans ordusu ağır bir yenilgiye uğramış ve bu savaş sonucunda Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşmiştir. ✴️ II. Kılıçarslan Dönemi’nde, ilk defa altın ve gümüş para bastırılmıştır. Ekonominin güçlendiğini gösterir. ✴️ I. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi’nde Antalya fethedilerek ilk defa denizcilik faaliyetlerine başlandı. Böylece Anadolu Selçukluları ilk defa Akdeniz’e inmiş oldu. ✴️ I. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi’nde Venediklilerle ilk defa bir ticaret antlaşması imzalandı. ✴️ I. İzzeddin Keykavus Dönemi’nde Sinop’un alınmasıyla birlikte Anadolu Selçuklu Devleti ilk defa Karadeniz’e ulaştı. ✴️ I. Alaaddin Keykubat Dönemi’nde , Türkiye Selçuklu Devleti’ni en parlak dönemini yaşadı. ✴️ Yine I. Alaaddin Keykubat Dönemi’nde, Anadolu Türk siyasi birliği büyük ölçüde sağlandı. ✴️ I. Alaaddin Keykubat Dönemi’nde, Kırım’ın Suğdak limanına ilk defa bir deniz aşırı sefer düzenlendi. ✴️ I. Alaaddin Keykubat Dönemi’nde, Harzemşahlara karşı 1230 Yassıçemen Savaşı kazanıldı. Fakat bu savaştan bir süre sonra Harzemşahlar yıkıldı ve Anadolu Moğol istilasına açık hale geldi. ✴️ II. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi’nde ortaya çıkan Baba İshak Babailer İsyanı ise Türkiye Tarihi’nde çıkan ilk dini nitelikli isyandır. ✴️ II. Gıyaseddin Keyhüsrev Dönemi’nde İlhanlı Devleti yapılan Kösedağ Savaşı sonucunda Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu ve Anadolu’da yeniden birçok beylik kuruldu. Kösedağ Savaşı bu yönüyle 1042 Ankara Savaşı’na benzerlik gösterir.. ✴️ Karamanoğlu Mehmet Bey Dönemi’nde Türkçe resmi dil haline getirildi. Ayrıca Karamanoğulları Beyliği Anadolu’da Türkçeyi ilk defa resmi dil haline getiren beyliktir 13 Mayıs 1277. ✴️ Karamanoğulları, Osmanlıları en fazla uğraştıran beyliktir. ✴️ Karesioğulları Beyliği, Osmanlı’nın aldığı ilk beyliktir. Bu beylik Osmanlı donanmasının temelini oluşturmuştur. Bu bilgiler Ergün YILDIRIM hocamızın notlarından derlenerek hazırlanmıştır. Yazar hakkında Tarih Vakti KPSS ve Diğer Sınavlara Yönelik Tarih Dersleri ve Tarih Blogu

türkiye selçuklu devleti özet 10 sınıf